Elżbieta Grabińska, córka Hieronima






 

   

Kasztelanka sieradzka


Jeden z moich pra...dziadków, Jan Stanisław Pstrokoński, urodził się w 1626 roku jako syn Spytka i Izabeli Tomickiej.

„Jan-Stanisław, ur. w 1626 r., dziedzic na Rudlicach, Woli Rudlickiej, Ostrowiu, Dobroszycach, Kuźnicy w Wieluńskiem, ożeniomy 1 voto z Jadwigą ze Skrzynna Duninówną-Skrzyńską, z nią miał syna Stanisława; 2 v.
zaślubił Elżbietę Grabińską, córkę Hieronima, kasztelana sieradzkiego, i z tej miał synów: Macieja i Wojciecha."
- „Ród Poraitów Pstrokońskich comesów z Bużenina” zebrał i opracował Aleksander Włodarski, kustosz Archiwum Głównego, Warszawa 1928 r.

Elżbieta Grabińska była bez wątpliwości córką Hieronima z Grabna herbu Pomian.

„Hieronim, kasztelan sieradzki, naznaczony 1658 r. z sejmu komisarzem, do rozstrzygnięcia sporów i szkód, w ziemi wieluńskiej, na pograniczu od Szląska, a 1659 r. przeznaczony z sejmu do komisyi lwowskiej, ustanowionej celem zaspokojenia niepłatnego wojska (V. L.). Żonaty z Dorotą Gembicką.”
- „Herbarz Polski” Adam Boniecki. genealogia Grabińskich herbu Pomian

„Teki Dworzaczka” Regesty
Grodzkie i ziemskie > Konin
8093 (Nr. 48) 1635
G. Hier. Grabieński, ol. Jana syn, dziedzic w Grabnie p. szadk., mian. pl. pl. (f. 146v) ??? (pow. Szadek?)
    

„Urzędnicy województw łęczyckiego i sieradzkiego XVI-XVIII wieku, spisy”

Hieronim Grabiński klan Sier. (1658-62) 1016, + 1562/63
Sieradz, kasztelan str. 143
1016 Hieronim Grabiński
10 VI 1658 (VL IV, s. 251)
13 VII 1662 (WGR 33, k.170). + a. 21 II 1663 (SGI 170, k. 259)

Hieronim Grabiński był żonaty z
Dorotą Gembicką, wojewodzianką łęczycką, córką Stefana
i Elżbiety Grudzińskiej.


"Stefan, cześnik kaliski 1614 r.; kasztelan rogoziński 1617 r., wojewoda łęczycki 1639 r., umarł 1653 r. Starosta nakielski od 1620 r. starostwo to ustąpił za konsensem królewskim z 1631 r. Smoguleckiemu. Marszałek Trybunału koronnego 1643 r. Z Elżbiety Grudzińskiej (M. 167 f. 204), pozostawił synów dwóch: Wawrzyńca i Pawła, oraz córki: Maryannę, 1-o v. Janowę Odrzywolską, 2-o v. Zbigniewowę Ossolińską, starościnę drohicką (Woł. VII C f. 135 i VIII A f. 664); Dorotę, 1-o v. Maciejowę Pstrokońską 1640 r., 2-o v. Hieronimowę Grabińską, kasztelanowę sieradzką; Petronellę, żonę Stefana Korycińskiego 1640 r. i Zofię, ksienię Benedyktynek w Ołoboku."
- „Herbarz Polski” Adam Boniecki. genealogia Gembickich herbu Nałęcz

To właśnie ten Stefan miał liczne interesy z Janem Tomickim.
Córka Stefana i Elżbiety z Grudny, Dorota Gembicka miała dwóch mężów. Po raz pierwszy poślubiła Macieja Poraj Pstrokońskiego, syna Jana, kasztelana wieluńskiego i Katarzyny Tarnowskiej. Maciej był bratem przyrodnim Spytka, męża Izabeli Tomickiej.

"Maciej podstoli sieradzki, poseł sieradzki na sejm (1637), później stolnik sieradzki, współuczestnik licznych poselstw, stronnik królewski, kupił część ogromnych dobr Bużeńskich od swych stryjow Bużeńskich w roku 1639 za 80 000 florenow” (Włodarski)
 
Maciej miał dwie żony. Pierwsza z nich, Elżbieta z Tarnówki Tarnowska herbu Rola, córka Mikołaja i  Katarzyny Dobrzykowskiej, druga –
Dorota Gembicka.

„Urzędnicy województw łęczyckiego i sieradzkiego XVI-XVIII wieku, spisy”

1069 Maciej Patrycy Pstrokoński
N 22 II 1633 (MK 180, K. 56V-57)
A 30 VII 1634 na podstolego sier. (nr 1195)
Sieradz, podstoli str. 164
1195 Maciej Patrycy Pstrokoński, przedtem łowczy sier. (nr 1069)
N 30 VII 1634 (MK 180, k. 320-320v)
23 XII 1640 (MK 186, k. 245-245v). Potem stolnik sier. (nr 1280)
Sieradz, stolnik str. 174
1280 Maciej Patrycy Pstrokoński, przedtem podstoli sier.? (nr 1195)
+ 6 VIII 1642 (Corp. Ins. Pol. II, s. 63)

Po śmierci Macieja, która nastąpiła 06.08.1642 r., Dorota poślubiła Hieronima Grabińskiego. Mieli oni kilkoro dzieci. Niestety w „Tekach” te dzieci (oprócz Jana) nie zostały wymienione. W dodatku w „Wielkiej Genealogii Minakowskiego” czytamy, że Hieronim Grabiński miał jeszcze jedną żonę – Elżbietę Wyleżyńską (Łuszczyński, „Silva Heraldica” - lu.38068).

„Teki Dworzaczka” Regesty
Grodzkie i ziemskie > Kalisz > Inskrypcje > XVII/XVIII wiek
1190 (Nr. 133) 1673
Kat. Rokicka, c. o. Jana R. z ol. Anny Załuskowskiej, ż. Jana Grabińskiego, syna ol. Hieronima Grab. klana sieradz., kwit. Wojciecha, Andrzeja, Aleksandra i Jakuba Załuskowskich, ss. o. Stanisł. z prow. rocz. od s. 6. 000 zł. (p. 48)

Dzieci Hieronima i Gembickiej:
Boniecki - Marianna, Stefan i Jan
Uruski - Marianna, Stefan i Jan
Niesiecki - Stefan i Jan

Kto był matką Elżbiety?
Jeśli
Wyleżyńska rzeczywiście była żoną Hieronima, to musiała być jego pierwszą żoną.
Dorota Gembicka miała wtedy męża
Macieja Pstrokońskiego. Wdową została 06.08.1642.
W roku 1643 mogła już być żoną Hieronima.

Pozostaje pytanie – czy Elżbieta urodziła się przed 1643 czy po tym roku?

Z powodu braku (do tej pory) jakichkolwiek pewnych źródeł można tylko spekulować, kto był matką Elżbiety Grabińskiej.
Najpierw trzeba więc ustalić jej wiek.
Wiemy, że jej mąż, Jan Stanisław Pstrokoński urodził się w 1626 roku.
Wiemy, że miała z tym mężem dwóch synów: Macieja i
Wojciecha.

Maciej, dziedzic na Dobroszycach, Woli Rudlickiej, części Skrzynna w wieluńskim i Wilczkowie w kaliskim, komisarz województwa sieradzkiego (Włodarski) był dwa razy żonaty.
Jego pierwsza żona to Izabella Skrzyńska, córka Mikołaja i Katarzyny z Niedzielska Madalińskiej.
Z drugą żoną, Konstancją Zarembą, córką Stanisława i Bony Cerekwickiej miał troje dzieci: Ksawerego, Bonę i Wiktorię.
W 1754 r. małżonkowie Pstrokońscy żyli jeszcze.

„Teki Dworzaczka” Regesty
Grodzkie i ziemskie > Kalisz> Inskrypcje > XVII/XVIII wiek
6301 (Nr. 196/198) 1754
Władysław Zaremba starosta prośniatowski z I, Konstancja z Z. żona Macieja Pstrokońskiego, Wład. Z. siostra rodz. z II, Antoni i Bona z Pstrok. ich córka małż. Trąmpczyńscy z III, Walenty Otto Trąmpczyński stolnik sochaczow., Antoniego ojciec z III, komplan. (f. 144)

Ta Bona, ich córka poślubiła najpewniej Antoniego Trąpczyńskiego w 1754 r. lub krótko przed tą datą. Jej dzieci rodzą się w latach 1769-1777.

„Teki Dworzaczka” Regesty
Metrykalia > Katolickie > Część 2

14401 (Sośnica)
1769.8/10. (Pabjanowo) * 30/9., Hieronim Michał Walentyn, s. GD. Anton. Trąmpczyńskiego i Bony z Pstrokońskich tenut. wsi P. -- GM. Daleszyńscy małż. z Lutyni

14404 (Sośnica)
1776.26/12. (Pabjanowo) Bonawentura l. 4., ochrzcz. już z w., s. [Antoniego Trąmpczyńskiego i Bony z Pstrokońskich] -- ass. MD. Ludwik i Barb. Rozszkowscy z Kotlina

14405 (Sośnica)
1774.20/11. (Pabjanowo) Marcin Teodor, s. M. [Antoniego Otto Trąmpczyńskiego i Bony z Pstrokońskich] stol. soch. dz-ów. P. -- M. Melchjor Miaskowski klanic lędzki z ż. Teresą

14403 (Sośnica)
1777.8/9. (* 5.) Rozalja, c. M. Ant. Trąmpczyńskiego stol. sochaczew. i Bony z Pstrok. -- JM. Maciej T. dz. Bieganina i D. Ludwika T.

Co z tego wynika?
Bona, córka Macieja, rodzi ostatnie dziecko w 1777 roku. W 1754 r. jest już mężatką.
Pierwsze znane dziecko rodzi się w 1769 r.
Analizując te daty dochodzę do wniosku, że musiała się ona urodzić około 1735 r., ślub wzięła w wieku 17/19 lat, ostatnie dziecko urodziła mając lat 45.
Zastanawiając się nad jej datą urodzenia, można więc rok 1735 ustanowić jako dolną granicę. Bona mogła urodzić się później, nigdy wcześniej.
Spekulując dalej, widzimy, że jej ojciec rodząc się w roku 1675, ma w czasie jej urodzin lat 60 i żyje jeszcze 19 lat później.
Czy jest możliwe, że Maciej urodził się grubo przed 1675 r.? Nie jest to prawdopodobne.

Myślę, że absolutnie dolna granica jego urodzin, to rok 1670.

Drugim synem Jana Stanisława Pstrokońskiego i Elżbiety Grabińskiej był
Wojciech.
Wojciech, dziedzic na Rudlicach, Opatówku, części Skrzynna, Golikowie i Trzebinach, kasztelan spicymirski (17.05.1706), zrzekl sie kasztelanii w 1711 r. (Włodarski).

Przeglądając „Urzędników województw łęczyckiego i sieradzkiego XVI-XVIII wieku, spisy” zauważyłam błąd:
Spicymierz, kasztelan
1396 Maciej Pstrokoński, przedtem stolnik gostyniński
N 21 IV 1682 (SGR 48A, k. 75-76)
A 16 III 1706 na wojewodę brzeskiego (Sig. 16, s. 218)
9 IX 1686 (SGI 190, k. 94v-95) jako kasztelan spic. został odnotowany
Wojciech Walewski, co należy uznać za omyłkę.
1397 Wojciech Pstrokoński 
brat poprzedniego
N 17 V 1706 (Sig. 16, s. 234)
R a. 18.06.1711 (Sig. 17, s. 223; SGR 69, k. 4449)

Uwaga: Wojciech Pstrokoński wymieniony pod nr 1397 NIE BYŁ bratem Macieja nr 1396!
Ten Maciej to syn Spytka Rogacjana i Katarzyny Oleskiej, który rzeczywiście miał brata Wojciecha ur. 1676 r., męża Józefy Kokoszka Michałowskiej. Ci Pstrokońscy należą do zupełnie innej gałęzi rodu, do tzw. „Linii kasztelańskiej” (Włodarski/Uruski).


„Wojciech, stolnik sieradzki 1704 r., referendarz wielki koronny (1711) (?), marszałek wojew. sieradzkiego, wielokrotny poseł z wojew. sieradzkiego. Zacięty wróg Szwecji, nawoływał wielokrotnymi uniwersałami,odezwami datowanymi ze swej rezydencji Pyszkowa w ziemi sieradzkiej szlachtę do boju. Oblęgany parokrotnie przez Szwedów w zamku Bużeńskim zwyciesko odpierał oblężenia, broniąc ze szlachtą sieradzką linji rzeki Warty. Posiadacz ogromnych dóbr, miał wielki autorytet u szlachty.“ (Włodarski)

„Urzędnicy województw łęczyckiego i sieradzkiego XVI-XVIII wieku, spisy”.
Wojciech stol. Sier. (1698-1716) 1287 (PSB XXIX, s. 280-281)
Sieradz, stolnik
1287 Wojciech Pstrokoński
1 VII 1698 (SGI 197, s. 28)
+ 2 IV 1716 (Bczart. rps 3328, k. 3)
A. 5 X 1712 (Sig. 18, s. 8) miał przejść na stolnikostwo sier. Aleksander Szembek rzekomy łowczy łęcz. Nie jest jednak znany na tym urzędzie.

„Teki Dworzaczka” Regesty
Grodzkie i ziemskie > Kalisz > Inskrypcje > XVII/XVIII wiek

3763 (Nr. 157) 1704
Zygm. Będkowski, s. o. Jana B. z ol. Barb. Suskiej Wojc. Pstrokońskiemu stolnikowi sieradz. i N. Łukaszowi Złotkowskiemu rob. skrypt (p. 187)

3898 (Nr. 157) 1707
Piotr Bielecki, Stanisława syn i ol. Stanisława B. bp. +-go brat stryj. i spadkobierca, towarzysz i generalny komisarz ces. moskiew. chor. Wojciecha Pstrokońskiego stol. sieradz. (p. 77)

8642 (Nr. 158) 1707
Piotr Bielecki, s. Stan. i ol. Stanisława B. bp. +-go brat stryj. i spadkob., tow. chor. Wojc. Pstrokońskiego stolnika sier. komisarza general. cesarza mosk., s. 100 zł. zap. ol. bratu stryj. przez ol. uczc. And. Klimantowskiego przedmieszcz. kalis. 1694, ced. X. Aleksandrowi-Maurycemu z Szołdr Szołdrskiemu kustoszowi kat. pozn. sekret. kor., który mu ją uiścił (p. 213)

Powyższe dane dotyczą Wojciecha, syna Spytka Rogacjana i Oleskiej. Tego właśnie Wojciecha dotyczy nr 1287.
Nasz Wojciech
, kasztelan spicymirski (nr 1397), syn Jana Stanisława i Grabińskiej, nigdy nie był stolnikiem sieradzkim ani bratem Macieja-wojewody.

Wracając więc do
Wojciecha, syna Elżbiety Grabińskiej, był on żonaty z Marianną Skrzyńską, siostrą Izabeli, żony brata Macieja.
Ich synem był Maciej ur. w 1729 r., dziedzic na Żarkach, Gościminie, Kobyłczycach (pow. częstochowski) i in., podczaszy dobrzyński (?) (Włodarski).


http://www.genealogia.okiem.pl/wl_kr_1790_n.htm
Lista rodzin szlacheckich województwa krakowskiego 1791
Na podstawie spisu ludności 1790-92 (IT 180-191), oprac. Tomasz Pasteczka
głowa rodziny - Maciej Pstrokoński, rok ur.1729, Bodziejowice/Irządze/187

Matka Macieja figuruje już w 1713 r. jako Pstrokońska.

„Teki Dworzaczka” Regesty
Metrykalia > Katolickie > Część 1
912 (Brzostków)
1713.15/5. G. Antoni Radoliński x Ludwika Eufemja Domiechowska - Józef R. podkom., wschow., Łubiński podwojew.kaliski, Pstrokońska klanicowa spicimirska, GD. Anna Koszutska

Wynika z tego, że Wojciech i Marianna Skrzyńska pobrali się w 1713 roku lub wcześniej. Poza tym Wojciech nie był już kasztelanem od 1711 r. Może ślub odbył się przed abdykacją Wojciecha? A może pani Pstrokońska używała byłego tytułu męża bezprawnie?

Jak by nie było, wygląda na to, że bracia Maciej i Wojciech urodzili się około 1675 r. i nie wcześniej niż w roku 1670.

Można przyjąć, iż
małżeństwo między Janem Stanisławem i Elżbietą Grabińską zostało zawarte po 1670, najpewniej około 1675 roku.

Elżbieta wychodząc za wdowca Pstrokońskiego miała przypuszczalnie 18-28 lat. Określając datę ślubu na rok 1675, musiałaby urodzić się między 1647 a 1657 r. Obniżając datę ślubu do roku 1670, jej data urodzin mogłaby być nawet w roku 1642. W tym roku umarł Maciej Pstrokoński (06.08.1642) i w tylko w tym skrajnym przypadku Dorota Gembicka nie mogłaby być jej matką. Nie wydaje się to prawdopodobne.

Co do pierwszej żony Hieronima Grabińskiego – wiadomość o niej znalazłam tyko w „Wielkiej genealogii Minakowskiego”. Figuruje tam Elżbieta Wyleżyńska, a jako źródło podane jest: Łuszczyński, „Silva Heraldica” - lu.38068.
Podobno córką Hieronima i Wyleżyńskiej była Anna, żona Marcina Szołowskiego (Łuszczyński, „Silva Heraldica” - lu.38071 – Minakowski).

W „Wiekiej genealogii Minakowskiego” nie znalazłam córki Hieronima o imieniu Elżbieta. Natomiast zainteresowała mnie córka Agnieszka z nieznanej matki, która miała poślubić N Skrzyńskiego.
Łuszczyński, „Silva Heraldica” - lu.38078
Łuszczyński, „Silva Heraldica” - lu.38079
Dr. Marek Jerzy Minakowski – „Wielka Genealogia Minakowskiego” - Publikacje
Elektroniczne, Kraków 2009

Czy to nie nasza Elżbieta Agnieszka lub Agnieszka Elżbieta?
Czy ten jej mąż N Skrzyński nie jest czasem Janem Stanisławem Pstrokońskim?

1. Pierwszą żoną Jana Stanisława była Jadwiga ze Skrzynna Dunin-Skrzyńska.
2. Synowie Stanisława figurują jako dziedzice części Skrzynna w wieluńskiem (obydwaj poślubili panny Skrzyńskie).
3. Może Jan Stanisław pisał się w jakimś okresie czasu „ze Skrzynna”?

Nie ma oczywiście pewności, że nie było jakiejś innej córki Hieronima Grabińskiego imieniem Agnieszka, która poślubiła nieznanego z imienia Skrzyńskiego.





Podsumowując, wydaje się prawie pewne, że Elżbieta (Elżbieta Agnieszka?) Grabińska, żona Jana Stanisława Pstrokońskiego, była córką kasztelana sieradzkiego Hieronima i Doroty Gembickiej.



początek strony