Izabela Tomicka, żona Spytka





   

Izabela Tomicka




Spytek z Bużenina Poraj Pstrokoński urodził się około 1595/1600 roku. Był on synem Jana, kasztelana wieluńskiego i jego drugiej żony, Jadwigi z Wielkiego Turska Turskiej.

„Stolnik koronny (?), strukczaszy królewski (1624), wychowywal sie na dworze królewicza Władyslawa. Uczestnik wypraw wołoskich hetmana Stanisława Żółkiewskiego, dostał  się do niewoli tatarskiej pod Chocimem; wykupiony przez króla Władyslawa
IV; uczestnik wypraw wołoskich hetmana Stanisława Koniecpolskiego; rotmistrz powiatu sieradzkiego. Ożeniony z Izabellą Tomicką, córką Jana i Dobieckiej, podstolanki sieradzkiej, zastrzelił się w 1631 r., pozostawiając syna Jana-Stanisława.“
- „Ród Poraitów Pstrokońskich comesów z Bużenina” zebrał i opracował Aleksander Włodarski, kustosz Archiwum Głównego, Warszawa 1928 r.

Nie tak łatwo jest właściwie umiejscowić żonę Spytka, Izabelę Tomicką.

„N., podstoli sieradzki, z żony Przerembskiej, kasztelanki sieradzkiej, miał
córkę za Janem Tomickim z Baranowa, w początkach XVII-go wieku.”
- „Herbarz Polski” Adam Boniecki. genealogia Dobieckich herbu Ossorya

Tym Janem z Baranowa może być tylko syn Andrzeja Łodzi Tomickiego i Katarzyny Działyńskiej.

„Teki Dworzaczka” Regesty
Grodzkie i ziemskie > Konin
6291 (Nr 35) 1610
G. G. Jan, Stanisław i Jerzy Tomiccy, ss. ol. Andrzeja T., z ol. Katarzyny z Działynia zrodz., ze wsi Dąb (p. 344)

Zap. Tryb. Piotrk.
105 (Nr. 27) 1612
Adam Mielenczki z Mielencina, Jana, Jerzego i Stanisława Tomickich, ol. Andrzeja synów i spadkobierców, Zofję żonę Jana Roli Bratuskiego, Barbarę i Annę panny, Tomickie córki ol. Jana T. klana gnieźń., Łukasza ol. Jana, Krzysztofa i Jana ol. Piotra Tomickich synów i spadkobierców, miasta Baranów dziedziców ze sprawy w gr. ostrzeszow. o niewydanie kmiecia poddanego ze wsi Mielęcin, kwituje (p. 1020)

Nigdzie nie można znaleźć Dobieckiego, podstolego sieradzkiego, rzekomego dziadka Izabeli.

Szukając w „Herbarzu Polskim” Kaspra Niesieckiego w genealogii Tomickich herbu Łodzia można natomiast znaleźć Jana, którego
„pierwszą żoną byla
Stobnicka, z ktorą miał potomstwo, druga żona była Stryjkowska”.

W tym samym herbarzu w genealogii Stobieckich herbu Ostoja
„w Sendomierskim województwie.
N Stobiecka była za Janem Tomickim, druga za Janem Kobielskim, trzecia za Stanisławem Kobielskim herbu Jelita.”

„Teki Dworzaczka” Regesty
Grodzkie i ziemskie > Poznań > Inskrypcje > XVII wiek
3390 (Nr. 996) 1616
G. Stefan z Gembic Gembicki, cześnik kaliski, m. Baranów i wsie przyl.: Grębania, Łęka, Borowno, Mroczyn, Podkoncze w p. ostrzeszow., sobie dziś przez G. Jana z Tomic Tomickiego, ol. And. syna, za 30. 000 złp. wyderk., T-mu wydzierż. (f. 342v). G. Wojc. de Kempno Biskupski Wierzbięta plent zezn. i ol.
Anna Stoliecka ż. T-go, i Magdalena T. panna, siostra jego (f. 544)


Wszystkie te dane dotyczące matki Izabeli, mimo że na pozór zupełnie różne, mają coś wspólnego – podobieństwo nazwiska.

1. Boniecki  -  Dobiecka herbu Ossoryya, córka podstolego sieradzkiego i Przerębskiej
2. Włodarski/Uruski  -  Dobiecka, podstolanka sieradzka
3. Niesiecki  -  Stobnicka (genealogia Tomickich) i Stobiecka herbu Ostoja (genealogia Stobieckich)
4. Dworzaczek  -  Anna Stoliecka

Kto się pomylił? Kim była matka Izabeli?
Odpowiedź na to pytanie można znaleźć w książce „Urzędnicy województw łęczyckiego i sieradzkiego XVI-XVIII wieku, spisy”.
Figuruje tam pod nr 1193:

Stanisław Stobiecki, podstoli sieradzki
04.07.1605 (SP 7, k.26)
17.11.1625 (SP 6, k. 32v)
zmarł około 07.06.1630 (MK 178, k. 116-116v) 

Okazuje się, że „Dobiecka” (Włodarski, Boniecki), matka Izabeli, podstolanka sieradzka, nie mogła być nikim innym jak Stobiecką (Niesiecki), córką Stanisława („Urzędnicy województw łęczyckiego i sieradzkiego XVI-XVIII wieku, spisy”).

Być może miał Boniecki częściowo rację i podstoli sieradzki był żonaty z Przerębską, kasztelanką sieradzką. Jej ojcem mógł być w tym wypadku tylko Stanisław - stolnik sieradzki 01.01.1532 r. (nr 1272), kasztelan sieradzki 26.03.1545 r., 06.01.1559 r. (nr 1000), zmarł około 26.03.1563 r.  -  Urzędnicy województw łęczyckiego i sieradzkiego XVI-XVIII wieku, spisy

Matka Izabeli miała z pewnością na imię Anna (Dworzaczek),  a do „Tek“ zakradł się mały błąd (Stobiecka – Stoliecka).

Anna Stobiecka musiała urodzić się około 1580 r., Jana Tomickiego poślubiła po roku 1600, a w roku 1616 już o niej mowa jako o zmarłej.

„Teki Dworzaczka” Regesty
Grodzkie i ziemskie > Poznań > Inskrypcje > XVII wiek
3390 (Nr. 996) 1616
G. Stefan z Gembic Gembicki, cześnik kaliski, m. Baranów i wsie przyl.: Grębania, Łęka, Borowno, Mroczyn, Podkoncze w p. ostrzeszow., sobie dziś przez G. Jana z Tomic Tomickiego, ol. And. syna, za 30. 000 złp. wyderk., T-mu wydzierż. (f. 342v). G. Wojc. de Kempno Biskupski Wierzbięta plent zezn. i ol. Anna Stoliecka ż. T-go, i Magdalena T. panna, siostra jego (f. 544)

Drugi raz ożenił się Jan Tomicki przed 1632 r. z Anną Strykowską, córką Jakuba i Zofii Strzeżmińskiej. Miał z nią pięcioro dzieci: Jana Kazimierza, Konstantego, Macieja, Annę i Mateusza.

„Teki Dworzaczka” Regesty
Grodzkie i ziemskie > Poznań > Rezygnacje > XVII wiek > Część 1
3641 (Nr. 1417) 1631
Jan z Baranowa Tomicki na wsi Grabaniu p. ostrzeszow. ż. Annie Strykowskiej, c. o. Jakuba, zap. pos. 5.000 złp. (f. 199v)

Z pierwszą żoną Anną Stobiecką było tych dzieci dwoje: Izabella i Andrzej.

Andrzej, syn Jana, występuje jako sekretarz królewski już w 1640 r.

„Teki Dworzaczka” Regesty
Grodzkie i ziemskie > Kalisz > Rezygnacje, XVI wiek
5302 (Nr. 12) 1640
N. Stanisław Kotarbski, syn Jana K., całe cz. dziedz. we wsiach Kotarby i Bogwiedzie po. kal. G. Andrzejowi z Tomic Tomickiemu, synowi Jana na Baranow sekretarzowi JKMci sprzedaje za 2. 750 zł. (f. 197). Zofia Kobylańska, c. ol. Baltazara, ż zezn.

Nie jest wymieniony wśród dzieci Anny Strykowskiej w 1645 r..

„Teki Dworzaczka” Regesty
Zap. Tryb. Piotrk.

780 (Nr. 29) 1645
Anna ze Strykowa wd. po Janie Tomickim z Baranowa, i Jan-Kazimierz T. tegoż ol. Jana syn, w im. sw. i Konstantyna, Macieja i Anny rodzeństwa z tejże matki Tomickich z I i Chryzostom Giżycki komor. gran. i burgrabia gr. wieluń. z II kwit. (p. 2351)

Andrzej Tomicki umiera dopiero 1668 r.

„Teki Dworzaczka” Regesty
Metrykalia > Katolickie > Część 8
55618 (Potulice)
1668.4/IX. + GD. Andrzej Tomicki dz-c Baranowa, poch. Bernard. Ostrzeszów


Izabela w "Tekach" nie występuje. Mimo to, nie należy wątpić w jej istnienie. Wspomina o niej Włodarski/Uruski oraz Łuszczyński w „Silva Heraldica”(Dr. Marek Jerzy Minakowski – „Wielka Genealogia Minakowskiego”  - Publikacje Elektroniczne, Kraków 2009).
 

Śledząc uważnie akta z „Tek Dworzaczka” widać, że Jan Tomicki w latach 1616-1620 zawierał często interesy ze Stefanem Gembickim, cześnikiem kaliskim a potem kasztelanem rogozińskim i starostą nakielskim. Stefan był ojcem Doroty, przyszłej żony Macieja Pstrokońskiego, przyrodniego brata Spytka, który ożenił się z córką Jana - Izabelą.

„Teki Dworzaczka” Regesty
Grodzkie i ziemskie > Poznań > Rezygnacje > XVII wiek > Część 1
4089 (Nr. 1410) 1616
Jan z Tomic Tomicki, s. o. And., m. Baranów, wsie: Grębanin, Łęka, Borowno, Mroczyń, Podkonscie w p. ostrzeszow. Stefanowi Gęmbickiemu częśnikowi kalisk. za 30. 000 złp. wyd. (f. 81)

Grodzkie i ziemskie > Poznań > Inskrypcje > XVII wiek
3343 (Nr. 996) 1616
G. Jan z Tomic Tomicki, ol. And. syn z I i Stefan Żychliński, s. o. Wojc. z II kontr. z racji cesji zast. wsi Grębania Stefanowi Gembickiemu cześnikowi kalis. (f. 448v). Stef. Ż. zastaw miany od T-go, na Grębaniu i grunt Podkonscze w p. ostrzeszow. sced. G-mu (f. 448v). ol. Katarzyna T. matka zezn. T-go (f. 449)

Grodzkie i ziemskie > Poznań > Rezygnacje > XVII wiek > Część 1
7983 (Nr. 1412) 1620
Jan z Tomic Tomicki, s. o. Andrzeja, d. Grębanin, Mroczyn, Podkoszsce p. ostrzeszow. Stefanowi Gęmbickiemu klanowi rogoz., ście nakiel. za 10.000 złp. wyd. (f. 417) tenże T. m. Baranów i wsie : Łęka i Borowno p. ostrz. Łukaszowi Orzelskiemu s. o. Mikoł. za 21.000 złp. wyd. (f. 418v)

Mała uwaga: Łukasz Orzelski, syn Mikołaja i Anny Sulisławskiej to prawnuk Mikołaja Orzelskiego i Barbary z Oporowa Grocholskiej. 


 

Biorąc pod uwagę informacje w herbarzach, które choć pozornie sprzeczne, prowadzą do pewnych logicznych wniosków oraz akta zawarte w „Tekach Dworzaczka”  -  można przyjąć za prawie pewne, że żoną Spytka Pstrokońskiego była Izabela Tomicka, córka Jana z Baranowa i Anny Stobieckiej. Jej dziadkami w męskiej linii byli z całą pewnością: Andrzej i Katarzyna Działyńska, po kądzieli natomiast Stanisław i być może Przerębska, kasztelanka sieradzka, córka Stanisława.
 

Po śmierci pierwszego męża (1631 r.) podobno poślubiła Izabela Jana Męcińskiego, też Poraja, syna Andrzeja i Ewy Gniewosz. Mieli oni sześcioro dzieci: Pawła, Stefana, Teresę, Teodozję, Hermolausa i Wojciecha.
Dr. Marek Jerzy Minakowski – „Wielka Genealogia Minakowskiego”  - Publikacje Elektroniczne, Kraków 2009

Według herbarza Seweryna Uruskiego "Rodzina, Herbarz Szlachty Polskiej" miał Jan Męciński poślubić kasztelankę wieluńską, Izabelę Tomicką.
Pierwszym kasztelanem wieluńskim tego nazwiska był Konstanty Tomicki 1681-83 ("Biskupi. senatorowie i dygnitarze polscy" - Teodor Szeliga Żychliński junior), natomiast w roku 1603 (Włodarski), 1604 (Żychliński), lub 1610? (Niesiecki) kaszelanem wieluńskim był Jan z Bużenina Poraj Pstrokoński, ojciec pierwszego męża Izabeli - Spytka.
Prawidłowo powinno więc brzmieć: Jan Męciński poślubił wdowę po kasztelanicu wieluńskim, Spytku z Bużenina Poraj Pstrokońskim, Izabelę Pstrokońską, z domu Tomicką.

początek strony