Ród Porajów

 

Porajem posługiwało się ponad 200 polskich rodzin szlacheckich, jak np.:

Biernacki, Boryszewski, Bużeński, Chlebowski, Chomiński, Czasławski, Dąbrowski, Garkowski, Garnysz, Giedroyć, Gidzielski, Goczałkowski, Goryński, Górski, Grochowicki, Gruszczyński, Grzybowski, Izbiński, Jaktorowski,  Jankowski, Jeżowski, Kalski, Karszewski, Kobielski, Koszczyc, Koźmiński, Krępski, Królikowski, Kurozwęcki, Lipiński, Męciński, Mickiewicz, Mikorski, Mniszek, Niechmirowski, Niesiecki, Niesiołowski, Pałuski, Plemięcki, Pstrokoński, Raczkowski, Różycki, Skotnicki, Suchecki, Swinarski, Szatkowski, Trzebiński, Wilczek, Wilkowski, Witkowski, Wodzyński, Zakrzeński, Żaliński, Zawadyński, Złotnicki, Żołędziowski. 

 

 

 



 

 

 

 




 

 

 

 

 

"Ród Porajów w Małopolsce w średniowieczu" - Bronisław Nowak, Kraków 2009   -  str. 507

"Ród Porajów był niewątpliwie jednym z największych i genealogicznie najrozleglejszych w średniowiecznej Polsce. Jego dzieje są przykładem niestrudzonej pracy pokoleń na korzyść całej zbiorowości krewniaczej. Niemal do końca epoki rycerskiej członkowie rodu wspierali się wzajemnie, wskazując daleko idącą zapobiegliwość w gromadzeniu majątku i osiąganiu drobnych nawet urzędów. Dzięki temu przetrwali wiele katastrof politycznych i ekonomicznych. Protoplaści rodu wywodzili się z orszaku książąt sandomierskich, których spadkobiercom pozostali wierni do końca rządów dynastii piastowskiej. Służyli im głównie mieczem, ale ich ambicje czasem wykraczały poza rycerski obowiązek."         

                                                         









Herbarz Polski – Kasper Niesiecki 



 
1., 2., 3., 4., 5., 6., 7., 8., 9., 

 
10., 11., 12., 13., 14., 15., 

 
16., 17., 18., 19., 20., 21., 
                
  
22., 23., 24., 25., 26., 27., 

  
28., 29., 30., 31., 32., 33
.


KSIĘGA HERBOWA RODÓW POLSKICH, JULIUSZ HR. OSTROWSKI


PORAJ, Róża, Różyc, Stoice - W polu czerwonem – róża srebrna pięciolistna. Jeden z najstarszych herbów naszych. W zapiskach sądowych średniowiecznych z których najstarsza sięga 1386 r. zawołanie tego herbu jest Poraj, rzadziej Róża, Różyc, w zapisie z r. 1590 zwany ten herb Stoice.

PORAJ II. - Według rysunku herbarza galicyjskiego.

PORAJ III. - W polu czerwonem – róża srebrna. Z kroniki Soboru Konstancyjskiego 1414-1418.

PORAJ IV. - Na tarczy – róża z literą gotycką V w środku. Z pieczęci Mikołaja Michałowskiego, wojewody sandomierskiego i starosty krakowskiego z r. 1420.

PORAJ V. - Na tarczy – róża srebrna. Z pieczęci Jagiełły i Wojna Giedroiciów, bojarów litewskich z r. 1433.

PORAJ VI. - Na tarczy – róża srebrna. Nad hełmem z labrami róża. Z pieczęci Krzesława z Chrzelowa, podkomorzego sandomierskiego z r. 1438.

PORAJ VII. - W polu czerwonem – róża srebrna. Z roli marszałkowskiej Mikołaja Lanckorońskiego z r. 1461.

PORAJ VIII - W polu czerwonem – róża srebrna sześciolistna. Odmiana z herbarzyka Ambrożego. Jest podobny Poraj z XVI w. o sześciu listkach, ale nie okrągłych tylko zębatych, na kościele w Opocznie. Przez omyłkę prof. Piekosiński pisze w heraldyce swojej, że Poraj na malowidłach klasztoru lędzkiego ma sześć listków, gdy tymczasem ma ich pięć, jak łatwo sprawdzić w tomie III sprawozdań Komisyi do badań historyi sztuki w Polsce, jak też świadczą oryginalne rysunki przez profesora Łagunę ma miejscu zdjęte i łaskawie mi ofiarowane.

PORAJ IX. - Według Kojałowicza.

PORAJ JASIEŃCZYK - W polu czerwonem – złoty klucz zębem do góry w prawo, z różą pięciolistną srebrną zamiast ucha. Nad hełmem w koronie róża. Odmiana przysługująca rodzinie Michałowskich, wywodzącej się od Kurozwęckich herbu Poraj. Synowie Mikołaja Kurozwęckiego, kasztelana krakowskiego, piszącego się z Michałowa, po śmierci ojca wzięli każdy inny herb: Jan, odziedziczywszy Michałów, wziął herb Jasieńczyk; Michał od majątku Michałowice, także nazwał się Michałowski, lecz przybrał herb Trzaska z przydomkiem Skarbek; najmłodszy Mikołaj, dziedziczący Tłuchów, wziął nazwisko Tłuchowski i herb Wczele. Zmiany to były częste w onych czasach – herby wzięli bracia po żonach. Jakób Michałowski r. 1535 potomek najstarszej gałęzi podniósł pamięć pochodzenia swojej rodziny od zgasłych za jego czasów Kurozwęckich. Herb Poraj połączył z przybranym swym Jasieńczykiem. Tę zmianę zachowali jego następcy.


"Ród Porajów w Małopolsce w średniowieczu" - Bronisław Nowak, Kraków 2009 - str.27

„Ów popularny także w ornamentyce wzorzec jest w Polsce niewątpliwie recepcją obcą, wniesioną z kultury zachodnioeuropejskiej. W tamtejszej heraldyce ten motyw pojawia się bardzo często. Wpłynęła na to niewątpliwie symbolika wyobrażenia, stawiająca kwiat róży najwyżej po lilii wśród figur roślinnych. Ciekawe, że róża w herbach zachodnioeuropejskich najczęściej podlegała uszczerbieniu, czy to przez zwiększenie ilości kwiatów na tarczy, czy też przez inne dodatkowe motywy heraldyczne. W formie czystej, dostojnej, pojawiała się raczej rzadko. Możliwe, że wpływ na to miała pewna popularność wizerunku tego godła w herbach dwóch gałęzi królewskiego rodu Planyagenetów, które od XIV w. rywalizowały ze sobą o tron. Miała też zdobić legendarny Okrągły Stół króla Artura. Stąd, jak można mniemać, niewielka na tamtym terenie ilość herbów zawierających tylko heraldyczną różę w polu. Zdecydowanie więcej takich herbów pojawia się w niemieckich marchiach wschodnich, na Śląsku i w Czechach. Zapewne przedstawicielem takiego rodu był rycerz śląski Fryczek z Kurzewa, najpewniej niezwiązany genealogicznie z polskimi porajami, lecz pojawiający się na tamtym terenie w tym samym czasie co wybitny przedstawiciel Witkowców, Piotr z Rožemberka.”








początek strony

RÓD PORAJÓW RÓŻYCÓW, KS. STANISŁAW KOZIEROWSKI ZE SKORZEWA, KRAKÓW 1930

1., 2., 3., 4., 5.


POCZET RODÓW SZLACHTY POLSKIEJ WIEKÓW ŚREDNICH, FRANCISZEK PIEKOSIŃSKI, LWÓW 1911

Poraj albo Róża, ma byc róża biała w polu czerwonym. Używają herbu tego 



"Ród Porajów w Małopolsce w średniowieczu" - Bronisław Nowak, Kraków 2009

„W dotychczasowej literaturze istniał pogląd, że ród Porajów wywodzi się z Wielkopolski. Tam znajdować się miały najstarsze jego gniazda; stamtąd też miał dotrzeć do ziemi sieradzkiej i Małopolski. Ze zrozumiałych względów wynika stąd koncepcja o wspólnym pochodzeniu wszystkich średniowiecznych gałęzi potężnego rodu. Cała nowożytna literatura przyjęła w tym przypadku historyczną tradycję, zachowaną zarówno przez Jana Długosza, jak i przez polskich heraldyków z Bartoszem Paprockim i Kasprem Niesieckim na czele. Za podstawę takiego poglądu służyły desygnaty rodowe wspólne wszystkim liniom i gałęziom. Należał do nich przede wszystkim herb ze srebrną (białą) różą w czerwonym polu, ciągłość dziedziczenia najstarszych gniazd rodowych, a także – najmocniej podkreślane w przeszłości – imiennictwo. Szczegółowe badania przeprowadzone w tym względzie mnożą jednak znaki zapytania, nie wyjaśniając w sposób prosty i zrozumiały wzajemnych relacji genealogicznych.”   
(str.16)
„Pierwsze w pełni ukształtowane wizerunki herbu pochodzą z drugiej połowy XIV w. i pojawiają się jednocześnie w Wielkopolsce, jak i w Małopolsce. Znalazły się głównie na pieczęciach dygnitarzy, pełniących w tym okresie reprezentacyjne funkcje w hierarchii świeckiej i kościelnej: sędziego i starosty krakowskiego Michała Puszcza, biskupa krakowskiego Bożęty z Jankowa i Wrześni, kasztelana kaliskiego Jana z Jankowa oraz Dobiesława, Zawiszy i Krzesława Kurozwęckich.”  
(str.17)
Bronisław Nowak przyjmuje, że proklamacja rodowa Poraj została przyjęta w czasach Wojciecha, rycerza małopolskiego i stolnika królowej. W roku 1325 pojawia się ona jako jego „cognomen” po raz pierwszy.
Wojciech Poraj był synem Zawiszy z Dąbrowy Zielonej. Wnuk jego brata, syn Zawiszy, Mikołaj Poraj z Młynów (kanonik wiślicki 1345, krakowski 1347, prepozyt skalmierski 1351, prepozyt wiślicki 1359) nosi ten „cognomen” od 1351 r. (Nowak)
„W pierwszej połowie XV w. nastąpiła kolejna ewolucja proklamacji: zyskująca wówczas na znaczeniu małopolska rodzina Borzyszowskich przyjęła godło herbowe (Róża), pisane w rodzimym języku jako przydomek. W tym samym czasie w wywodach szlachectwa pojawia się określenie „de (domo) Rosza”, co potwierdza chęć ujednolicenia „nomen genealogiae”. Innowacja ta przyjęła się częściowo w Małopolsce i od połowy XV w. proklamacja Róża występuje w źródłach równie często jak Poraj. Możliwe, że stało się tak dlatego, że nikt w rodzie nie umiał już wówczas wyjaśnić znaczenia słowa „Poraj”. 
(str. 33)


Imiona typowe u Porajów

Ks. Kozierowski jako jeden z najważniejszych wyznaczników rodowych przyjmuje kryterium imionowe. Bronisław Nowak weryfikuje te dane i zawęża ilość typowych dla tego rodu imion do sześciu:
Spitygniew, Zawisza, Czestek, Ninogniew, Bożęta i Boguchwał.

Analizując powyższe imiona, można stwierdzić, że średniowieczni Poraje tworzyli dwie grupy.
Pierwsza z nich zamieszkiwała w ziemi sieradzkiej i Małopolsce i używała charakterystycznych (pochodzenia czeskiego) imion: Spytek, Zawisza, Czestek, później Ninogniew oraz ogólnochrześcjańskich: Jakub (Jakusz), Tomasz (Tomisław), Dobiesław, Mikołaj.
Druga, wywodząca się z Wielkopolski grupa, nosiła imiona: Boguchwał i Bożęta oraz ogólnochrześcjańskie: Stefan, Tomasz, Jakub, Mikołaj. 

"Ród Porajów w Małopolsce w średniowieczu" - Bronisław Nowak, Kraków 2009  -  str. 89
"Kryterium imionowe zdaje się więc wskazywać na wyraźną odrębność obu grup krewniaczych pieczętujących się tym samym herbem. Warto podkreślić, że najistotniejsza cecha indentyfikacyjna tego okresu - herb rodowy - nie wykazuje żadnych widocznych różnic wskazujących na odrębność obu grup krewniaczych w obrębie jednego rodu, wyraźnie traktowanego jako jednolity w źródłach z XIV i XV w."

Przydomki rodowe Porajów

Przydomek rodowy należy odróżnić od przezwiska poszczególnych osób, należy uwzględnić tylko te, które powtarzają się przynajmniej w trzech następujących po sobie pokoleniach. (Nowak)

1. Przydomki odherbowe  -  Poraj, Róża
2. Przydomki odimienne  -  Czestek, Ninota, Ojerz, Spytek, Zawisza
3. Przydomki pozostałe  -  Bobola, Czarnucha, Czeczot, Dratwa, Garnysz, Jakka, Kośmider, Lewin, Małdrzyk, Migdał, Puszcz, Smyk, Trafara

Gniazda rodowe

"Ród Porajów w Małopolsce w średniowieczu" - Bronisław Nowak
, Kraków 2009  -  str. 94/95
"Najstarsze posiadłości rodowe Porajów pojawiają się w źródłach niemal w tym samym czasie, jednak w różnych rejonach rozbitej na dzielnice Polski. Jako pierwsze wymienić należy Jemielno (obecnie Imielno), położone w Małopolsce nad środkową Nidą, którego właścicielem był w 1230 roku Spitygniew Jakubowic. Niewiele później, bo od 1246 występuje w źródłach Bożęta, syn Stefana w wielkopolskiej Wrześni. To z całą pewnością dwa najdawniejsze gniazda rodowe Porajów/Różyców. Obie miejscowości bezprzecznie znajdowały się w rękach rodu najpóźniej od początku XIII, a może nawet od drugiej połowy XII w."


początek strony

 

 






999 Radzim arcybiskup gnieźnieński
1147 Boguchwał arcybiskup poznański
1156 Werner biskup płocki
1170 Żyrosław biskup wrocławski
1207 Wincenty Kadłubek z Karwowa, biskup krakowski – tak Długosz, atoli to nie jest prawdą; Kadłubek należał do rodu Lubomlitów-Ogniwów a nie do Porajów
1242 Boguchwał biskup poznański
1255 Boguchwał z Czyrnelina biskup poznański
1348 1360 Bodzanta z Jankowa biskup Krakowski
1358 Hektor de Łącko
1373 Mikołaj, sędzia ziemski krakowski
1377 Jan de Nankowo kasztelan kaliski
1379 Zawisza syn Dobiesława z Kurozwęk kasztelana krakowskiego, biskupem krakowskim
1382 Jan z Nankowa kasztelan kaliski
1386 Jakub proboszcz trzemeszeński
1387 Krzesław kasztelan sandomirski
1392 Sieciech z Chmielika kantor wiślicki
1395 Tomasz Kalski pod Nikopolem
1404 Mikołaj z Jeżewa, Jan Rzekecki
1410 Tomasz Kalski; Tomasz Szeliga z Wrześni podkomorzy sieradzki, Jakubowski ginie pod Grunwaldem; Mikołaj z Michałowa wojewoda sandomirski prowadzi 29-tą banderę pod Grunwaldem
1413 Jan Wrzeszowski; Mikołaj Błacki; Mikołaj; Mikołaj Bylimin szlachcic litewski
1415 Chocimir Garnysz chorąży sieradzki; Jakub z Jemielna
1420 Mikołaj z Michałowa wojewoda sandomirski, starosta krakowski
1428 Mikołaj z Michałowa wojewoda sandomirski, starosta krakowski
1430 Mikołaj Małdrzyk
1432 Jan Garnysz ze Zdanowic
1433 Mikołaj z Michałowa kasztelan i starosta krakowski; Jan Lewin z Wilczyna; Mikołaj Kłoda z Badowa; Idzi z Badowa; Jagallo Gedroit i Wojen Gedroit szlachta litewska
1443 Mikołaj z Zakrzowa na wyprawie tureckiej
1451, 1454 Jan Gruszczyński z Iwanowic, biskup włocławski
1457 Jan Wilczek z Boczowa
1460 Mikołaj niegdy z Sobowic; Tomasz i Mikołaj z Motkowic
1461 Jan biskup kujawski, kanclerz koronny
1465 Jan Jasieński
1468 Jan Wilczek z Boczowa; Krzesław z Kurozwęk syn Krzesława kasztelana lubelskiego; Zawisza z Kodrambu
1469 Jan z Rzędowic i Jakub z Zagajowa
1473 Bartłomiej kasztelan kaliski i Mikołaj Koschmider cześnik sieradzki, bracia Jana Gruszczyńskiego arcybiskupa gnieźnieńskiego
1495 Andrzej Róża arcybiskup lwowski
1503 Andrzej Róża z Borzyszowic arcybiskup gnieźnieński
1504 Jan z Grochowisk kanonik poznański
1505 Stanisław podstarości grodecki świeżo nobilitowany; Bernard arcybiskup lwowski; Dzierżsław Wilczek podkomorzy lwowski, bracia
Lib Ben Andrzej Róża z Borzyszowic, kanonik krakowski
Zawisza z Borzyszowic, pow. Jędrzejowski; Mikołaj Róża z Borzyszowic kasztelan zawichojski
Dziedzice z Czyżowa, pow. stopnicki
Stanisław z Dzielszyna, pow. jędrzejowski
Jan syn Bartłomieja z Iwanowic, kanonik krakowski
Jakub Garniszów z Krężołów, pow. miechowski
Krzesław i Stanisław Głuch z Miłoszowic, pow. staszowski
Jan Jasieński z Wyszyny, pow. koński
Mikołaj Jasieński z Borszowic, pow. jędrzejowski
Andrzej i Jakub Jakubowscy z Jakubowa, pow. jędrzejowski
Tomasz Kalski z Prawęcina
Jakub i Zawisza z Kozłowa, pow. kielecki
Dziedzice z Karwowa, pow. sandomirski
Stanisław z Kurozwęk kanonik katedr. krakowski
Jan z Kurozwęk na Małoszowie, pow. miechowski
Mikołaj z Kurozwęk na Bardzie, pow. staszowski
Dobiesław Kurozwęcki z Rząski, pow. krakowski
Krzesław z Kurozwęk na Młodzowy, pow. szklamirski
Krzesław z Kurozwęk pleban w Bochni
Mikołaj Lubelczyk z Grzybowa, pow. szydłowski
Piotr Lubelczyk z Kurozwęk, pow. szydłowski
Lisowski z Lisowa, pow. szydłowski
Jan z Motkowic, pow. jędrzejowski
Andrzej Mokrski ze Stawu, pow. jędrzejowski
Mikołaj Poraj, kanonik katedr. krakowski
Tomasz i Mikołaj z Przyborowic, pow. staszowski
Paciorek z Jemielnicy, pow. jędrzejowski
Jan Pauszycki z Pałuszyc, pow. szkalmirski
Mikołaj Roginicki z Grabowca, pow. szydłowski
Szewczyccy z Siucic, pow. koński
Mikołaj Żyrnicki z Jagnina, pow. sandomirski
Stanisław Zakrzowski z Sobowic, pow. jędrzejowski
Mikołaj Zakrzowski z Imielna, pow. jędrzejowski


Początek strony


Spitygniew jest jednym z najczęściej używanych imion w ziemi sieradzkiej i Małopolsce wśród średniowiecznych Porajów. Trzeba tu jednak uważać, bo forma skrócona "Spytek" może też oznaczać "Spycimir" - popularne imię w rodzie Leliwów.

"Ród Porajów w Małopolsce w średniowieczu" - Bronisław Nowak, Kraków 2009

"Spitygniew" - jak się wydaje - jest imieniem pochodzenia czeskiego, ponieważ to tam właśnie spotykamy je najwcześniej. Co ciekawe, należało ono do najstarszych imion dynastycznych Przemyślidów, używanych przez ten królewski ród przez co najmniej dziewięć pokoleń i trzysta lat historii. Ostatni z odnotowanych książąt czeskich o tym imieniu żył jeszcze pod koniec drugiej połowy XII w., to znaczy pół wieku później, gdy pierwszy Spitygniew pojawia się w polskich źródłach 1. Na podstawie zebranych informacji źródłowych wydaje się, że imię to jeszcze w XIII w. było popularne jedynie w wąskim kręgu krewniaczym."

1. Wg W. Dworzaczka (Genealogia, cz. 2: Tablice, Warszawa 1959, tabl. 81) tym Przemyślidą był zmarły bezpotomnie w 1198 r. książę na Brnie. Natomiast pierwszym czeskim Spitygniewem znanym z historii był starszy syn Borzywoja I, władca udzielny ok. 894-905. 
(str. 42)


Imię
Zawisza stanowi najbardziej reprezentatywny obiekt badań dla rodu Porajów (Nowak).

"Ród Porajów w Małopolsce w średniowieczu" - Bronisław Nowak, Kraków 2009

"Bardzo prawdopodobne, że i ono do Polski trafiło z Czech, gdyż tam właśnie pojawia się już w XII w. w rodzie Markvarticów. Noszą je kolejno: burgrabia z Sedlca (zm. 1165), jego bratanek kasztelan bolesławski (zm, 1197), bratanek tego ostatniego, piszący się "z Ralska". Córka drugiego z nich została żoną Witka Starszego z Krumlowa (zm. 1236), najstarszego syna Witka z Prčic. Ich synem był Zawisza z Nechanic (zm. 1257), dziad Zawiszy z Falkensztejna, który należał do tego samego pokolenia co wojewoda sieradzki Zawisza z Dąbrowy Zielonej. Przed tym ostatnim imię takie nosił duchowny krakowski, zapewne kanonik, odnotowany w 1214 roku w otoczeniu późniejszego kronikarza, a wówczas biskupa krakowskiego Wincentego Kadłubka, przynajmniej od czasów Długosza podejrzewanego o przynależność do interesującego nas rodu. Przynależność rodową wspomnianego Zawiszy trudno jednoznacznie stwierdzić, jednak nie można w nim wykluczyć Poraja.

Jak widać, także w tym przypadku źródła wskazują, że imię Zawisza mogło być używane w wąskim kręgu krewniaczym u naszych południowych sąsiadów przynajmniej pół wieku wcześniej, nim pojawiło się na terenach Polski. W XIV w., gdy jego popularność w Polsce rosła, w Czechach należało już do sporadycznie nadawanych, a więc archaicznych 1.


1. W owym czasie wśród bardziej znaczących rodów czeskich imię to pojawia się tylko w rodzie z Kounic vel Kaunitz (poł XIV w.), wywodzącym się od burgrabiego praskiego Hroznaty z Husicz z jego związku z siostrą Zawiszy z Falkensztejna, a także u Prusinowskich z Vickowa (druga poł. XIV w.); zob. R. von Procházka, Genealogisches Handbuch..., op. cit., s. 137, J. Halada, Lexikon..., op. cit., s. 118.  
(str. 50/51)


Imię Zawisza było używane do połowy XIV w. wyłącznie przez Porajów na terenie ziemi sieradzkiej i Małopolski. Dopiero wtedy rozprzestrzeniło się na Wielkopolskę, ziemię łęczycką i zaczęło przechodzić do innych rodów po kądzieli, do Toporczyków i szczególnie Sulimów. (Nowak)


Czestek  to następne typowe imię rozprzeszczenione w Polsce przez Porajów. Tym razem występuje ono w Małopolsce i przede wszystkim w Wielkopolsce. Nie wydaje się, że przyjęło się wśród innych rodów.

Nie wiadomo, czy jest to forma zdrobniała (Czesław, Częstobór, Częstomir, Częstowoj) czy też nie. W źródłach występuje zawsze forma "Czestek".

"Ród Porajów w Małopolsce w średniowieczu" - Bronisław Nowak, Kraków 2009  - str. 59/60

"Należałoby więc przyjąć, że jest to podstawowa i jedyna forma tego imienia, choć jej brzmienie zmieniło się nieco z biegiem lat
1. Jednocześnie można odnieść wrażenie, że Czestek to zdrobnienie, może więc odniesienia do formy pełnej należy szukać poza granicami Polski, podobnie jak to było w przypadku genezy imion Zawisza i Spitygniew. Warto na marginesie tych rozważań przytoczyć następujące sporadycznie w Czechach w XII w. imię Czastoł (Častolov). Nosił je m. in. wymieniany w latach 1170-1226 syn Wojsława, najwyższego komornika czeskiego 2. a także Czastoł z Żytawy (zm. 1257), ojciec Aneżki z Ronowa, żony Benesza I z Wartemberka, wnuka stryjecznego znanego nam już Zawiszy z Ralska z rodu Markvarticów 3. Zbieżność formy Czastol/Czastoł/Czasta z pierwszym zapisem źródłowym imienia Czestek (Czastcho), a także z brzmieniem nazwy jego posesji (Czestkowice/Castcouice) wskazuje, że rdzenie czeskiego i polskiego imienia wykazują duże wzajemne podobieństwo."

1. Pierwszy znany zapis źródłowy brzmi Castcho (1225 r.), następnie Czesthek i Czesthco (XIV w.), wreszcie Czanstek i Czøstek (XV w.), co sugeruje, że w końcu XIV w. nastąpiła w brzmieniu imienia zamiana samogłoski e na nosową ę. Dotyczy to również zmian formy nazw miejscowości Częstkowice, Częstkowo i Częstków.

2. M. R. Pauk, Działalność fundacyjna..., op. cit., s. 244, wymienia go pod imieniem Czasta.

3. W XIV w. w tej samej gałęzi rodu Markvarticów, piszącej się z Wartemberka, pojawia się imię Czenek (Čeněk) i jest w użyciu do drugiej połowy XV w.; R. von Procházka, Genealogisches Handbuch..., op. cit., s. 331-332.


Ninogniew jest imieniem pojawiającym się w różnych rejonach kraju, które nigdy nie osiągnęło takiej popularności jak Spytek i Zawisza, ale było znacznie częściej używane niż Czestek.

Pierwszy znany Ninogniew to Ninogniew z Kamionki, syn Racibora, brat Wisława, wzmiankowany w 1261 roku. Ksiądz Kozierowski uważał go za Poraja, Bronisław Nowak dowodzi, że jest to niemożliwe. Następni nosiciele tego imienia pochodzili z sieradzkiego i Małopolski. Dopiero pod koniec XIV w. imię to zaczyna się znowu pojawiać w Wielkopolsce i ziemi łęczyckiej. Nosili je w większości Różyce.

"Ród Porajów w Małopolsce w średniowieczu" - Bronisław Nowak, Kraków 2009  - str. 69

"Fakty te wskazują, że właśnie Poraje byli bardziej od innych przywiązani do imienia Ninogniew, mimo że było ono przez ten ród najprawdopodobniej "nabyte" w XII wieku."



Imię Bożęta (Bodzenta) występowało najczęściej w Wielkopolsce. 


"Ród Porajów w Małopolsce w średniowieczu" - Bronisław Nowak, Kraków 2009  - str. 71

"...raczej przyjmowało w średniowieczu brzmienie Bożęta (Bozatha), jednak zdecydowana większość zapisek źródłowych wymienia je w formie: Bodzantha, Bodeta, Bodzøtha, Boczatha. Podobnie niejednoznacznie prezentują się nazwy miejscowości, urobione - jak się wydaje - od tego imienia (m. in. Bożatki, Bożacin, Borzątkowo, ale także Bodzentyn)."

Pierwszy znany Bożęta (Bossuta) Stefan, arcybiskup gnieźnieński, wzmiankowany 1027-1028 mógł być Porajem. Pewny Różyc to dopiero Bożęta z Wrześni i Białkowa Kościelnego, łowczy poznański, wzmiankowany w latach 1246-1272. Był on synem Stefana a ojciem Boguchwała, Andrzeja, Bożęty, Mikołaja i Jakuba.

Imię Bożęta nosili w połowie XIII w. przedstawiciele Porajów, Dryjów i Jeleni (Niałków).


"Ród Porajów w Małopolsce w średniowieczu" - Bronisław Nowak, Kraków 2009  - str. 80

"Co charakterystyczne, zarówno Dryjowie i Poraje, jak i Łodzie używali imienia Bożęta konsekwentnie w głównych swych gałęziach do drugiej połowy XV w. Świadczy to przede wszystkim o głęboko zakorzenionej tradycji rodowej, pielęgnowanej z pokolenia na pokolenie, silniejszej niż panująca moda na imiona ogólnochrześcjańskie."


        
Boguchwał  (Bogufał) był imieniem bardzo popularnym, szczególnie w Wielkopolsce.


"Ród Porajów w Małopolsce w średniowieczu" - Bronisław Nowak, Kraków 2009  - str. 86

"Bardziej prawdopodobna wydaje się informacja przekazana przez Długosza, z której wynika, że kolejni biskupi poznańscy o imieniu Boguchwał wywodzili się z Porajów"

Boguchwał I, biskup poznański, wzmiankowany w źródłach wielkopolskich w 1142 był pierwszym znanym Boguchwałem.
Boguchwał II, scholastyk i kantor poznański, biskup poznański, występujący 1207-1253 był zapewne Porajem.

Boguchwał III z Czerlejna i Wronczyna, stryj Jakuba, krewny Piotrka (1232-1263) był również Porajem.

Początek strony